در هنگام خرید گوشی هوشمند، به نظر میرسد بسیاری از افراد تنها تحت تأثیر تبلیغات فریبنده قرار گرفته و بر این باورند که داشتن بهترین و جدیدترین مشخصات فنی، کلید ماجراست. اما فارغ از این موضوع، اهمیت مشخصات فنی گوشیهای هوشمند فراتر از این تصور سادهانگارانه است. دلیل اصلی این اهمیت، ماهیت غیرقابل تغییر بودن این مشخصات پس از خرید است. به عبارت دیگر، کاربر پس از تهیه گوشی، امکان ارتقاء مؤلفههای کلیدی مثل رم گوشی را ندارد. از این رو، اطمینان از کفایت مشخصات فنی گوشی برای نیازهای کاربر در زمان خرید، امری ضروری تلقی میشود.
در میان مشخصات داخلی یک تلفن هوشمند، حافظه رم (RAM) نقشی حیاتی ایفا میکند. به طور کلی، هر چه حافظه رم بیشتر باشد، عملکرد گوشی بهتر خواهد بود. اما در سال ۲۰۲۴، چه مقدار حافظه رم برای یک گوشی اندرویدی کافی است؟ سامسونگ گلکسی اس 24 اولترا با 12 گیگابایت رم عرضه میشود و برخی از گوشیهای هوشمند حتی از این مقدار فراتر رفته و تا دو برابر آن را ارائه میدهند.
این میزان رم تقریباً به اندازه یک سیستم گیمینگ و بسیار بیشتر از بسیاری از گوشیهای هوشمند دیگر است. این موضوع باعث سردرگمی بسیاری از کاربران شده و این سوال را مطرح میکند که اصلاً چرا به 12 گیگابایت رم نیاز داریم و آیا گوشی من به رم بیشتری نیاز دارد؟
امروزه مشاهده ۶ گیگابایت رم و یا حتی بیشتر در تلفنهای همراه، حتی مدلهای میانرده، به پدیدهای رایج تبدیل شده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که رم چیست، تلفن همراه چگونه از رم استفاده میکند و چرا ظرفیت رم در گوشیهای هوشمند بسیار فراتر از نیازهای به اصطلاح “ضروری” آنهاست. پس در ادامه این مقاله با آی تی هوم همراه باشید.

حافظه رم چیست؟
حافظه رم (RAM مخفف Random Access Memory) نوعی حافظه دیجیتال کوتاهمدت است. رایانهها (و البته تلفن همراه شما نیز یک رایانه است) عمدتا برای نگهداری دادههایی که برنامههای در حال اجرا – به همراه پردازنده مرکزی (CPU) و هسته سیستمعامل – از آنها استفاده میکنند، از RAM بهره میگیرند. دلیل این امر سرعت بسیار بالای خواندن و نوشتن اطلاعات در حافظه رم است.
با وجود پیشرفتهای چشمگیر، سریعترین هارد دیسکها یا حافظههای فلش نیز زمانی که نیاز به خواندن یا نوشتن فوری داده باشد، کند عمل میکنند. پردازنده مرکزی (CPU) درون تلفنهای هوشمند نیز دارای حافظه کش (Cache) برای نگهداری دادههای درگیر در محاسبات است، اما ظرفیت این حافظه کش محدود است. حتی کش بهکار رفته در جدیدترین پردازندههای اسنپدراگون تنها قادر به نگهداری دادههای در حال استفادهی لحظهای است. بر این اساس، به مکانی برای نگهداری دادههایی که به زودی مورد نیاز قرار خواهند گرفت، نیاز است.
اگرچه به نظر پیچیده میرسد، اما در واقع تنها درک سه نکته اساسی در مورد رم (RAM) ضروری است:
- ذخیره سازی کوتاه مدت: رم مکانی برای نگهداری دادهها به صورت موقت است. این دادهها میتوانند برنامههای در حال اجرا، وبسایتهایی که بازدید میکنید و یا هر فایل دیگری که به طور فعال مورد استفاده قرار میگیرد باشد.
- سرعت دسترسی بالا: برخلاف حافظه های بلند مدت مانند هارد دیسک، امکان خواندن و نوشتن دادهها در رم با سرعت بسیار زیادی وجود دارد. این ویژگی باعث می شود تا پردازنده بتواند به سرعت به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند.
- فرار بودن اطلاعات: ماهیت رم به گونهای است که با قطع برق، تمامی اطلاعات ذخیره شده در آن پاک میشوند. به عبارت دیگر، رم حافظهای فرار (Volatile) است و برخلاف حافظه های غیرفرار (Non-Volatile) مانند هارد دیسک، توانایی نگهداری اطلاعات به صورت دائمی را ندارد.
رم گوشی چگونه مورد استفاده قرار میگیرد؟
رم در تلفن همراه شما عمدتا به عنوان فضایی برای نگهداری اطلاعات برنامههای در حال اجرا عمل میکند. به بیان ساده، هرچه میزان رم بیشتر باشد، امکان اجرای همزمان برنامههای بیشتری در پسزمینه بدون کاهش سرعت گوشی فراهم میشود. با این حال، همانند بسیاری از موارد، موضوع چندان هم ساده نیست. رم گوشی شما حتی پیش از راهاندازی و اجرای سیستم عامل اندروید نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

اندروید یک سیستم عامل بر اساس هسته لینوکس است. این هسته درون یک فایل فشردهسازیشده خاص قرار دارد که مستقیما در هنگام روشن شدن دستگاه از آن استخراج شده و به حافظه رم منتقل میشود. این بخش اختصاصی از حافظه، هسته، درایورها و ماژولهای هستهای که سختافزار را کنترل میکنند، به همراه فضایی برای ذخیرهسازی موقت دادهها به داخل و خارج از هسته را در خود جای میدهد.
برخی از پوشهها و فایلها در ساختار سیستمعامل «واقعی» نیستند. این موارد فایلهای شبهای هستند که در هنگام راهاندازی نوشته شده و اطلاعاتی مانند سطح باتری و سرعت پردازنده را در خود جای میدهند. در سیستمعامل اندروید، کل دایرکتوری /proc یکی از این سیستمهای فایل شبهای است. بخشی از رم برای این فایلها رزرو میشود تا فضایی برای قرارگیری آنها وجود داشته باشد.
آداپتور گرافیکی موجود در گوشی شما برای کارکرد به حافظه نیاز دارد. این حافظه که VRAM نامیده میشود، در گوشیهای همراه ما به صورت یکپارچه با پردازنده گرافیکی قرار گرفته و حافظه VRAM اختصاصی ندارد. برای این منظور، بخشی از حافظه رم سیستم رزرو میشود.
بدین ترتیب، مقدار رم قابل دسترس که در تنظیمات دستگاه مشاهده میکنید، با کل ظرفیت رم نصبشده در تلفن همراه شما یکسان نیست. کل ظرفیت رم به طور کامل در دستگاه تعبیه شده است، اما بخشی از آن (معمولاً حدود ۱ گیگابایت) رزرو شده است. برنامههای شما بر سر باقیمانده این ظرفیت به رقابت میپردازند.
رم گوشی بیشتر به عملکرد گوشی شما چه کمکی میکند؟
پاسخ کوتاه که پیشتر بدان اشاره شد، بدین شرح است؛ امکان اجرای تعداد بیشتری از برنامهها در پسزمینه. اما پاسخ جامع، بسیار حائز اهمیت است. نخستین تلفن همراه اندرویدی، تی-موبایل G1، تنها دارای 192 مگابایت حافظه رم بود. این در حالی است که بهترین گوشی های پرچم دار 2024، از حافظه رم بسیار بالاتری برخوردارند.
همانطور که پیچیدگی عملکردهای پسزمینه در تلفنهای هوشمند افزایش مییابد، نیاز به رم بیشتر نیز احساس میشود. با این حال، با توجه به اینکه اکثر تلفنهای همراه امروزی از ۸ گیگابایت رم بهره میبرند، کاربران ممکن است بهطور محسوس، تفاوت چندانی را احساس نکنند. در مواردی که رابط کاربری گوشی از منابع کمتری استفاده میکند، مانند گوشیهای Pixel یا Motorola، مقدار رم اضافی میتواند به ذخیرهسازی بیشتر دادهها اختصاص یابد؛ در حالی که در گوشیهای سامسونگ، ممکن است بخش قابل توجهی از این رم توسط رابط کاربری اشغال شود.

در حالت ایده آل، یک گوشی با رم بیشتر، حتی می تواند از یک درایور دستگاه که امکان دسترسی مستقیم به حافظه (DMA) را برای رابط کاربری فراهم میکند، استفاده نماید. این روش، در زمان بوت شدن دستگاه، بخشی از رم را به طور اختصاصی برای صفحه اصلی، تعامل لمسی و هر چیز دیگری که باعث واکنش فوقالعاده سریع گوشی میشود، اختصاص میدهد. این کار بدون در نظر گرفتن هر فرآیند یا اتفاقی که خارج از رم اختصاص داده شده برای DMA در حال اجرا باشد، صورت می گیرد. خواهان پاسخگویی لمسی یا اسکرولینگ لحظهای هستید؟ این دقیقاً راه دستیابی به آن است.
جمعبندی؛ گوشی شما واقعا چقدر رم نیاز دارد؟
شرکتها برای مدلهایی با رم بیشتر هزینه زیادی دریافت میکنند، اما بخش اعظم این افزایش قیمت به دلیل لزوم تولید یک مدل دیگر و مدیریت فهرست قطعات مجزا برای آن است. در حجم بالا، قیمت تراشههایی که درون گوشی قرار میگیرند بسیار اندک است. اعلام این موضوع که گوشی شما رم بیشتری دارد، در زمان رونمایی بسیار خوب به نظر میرسد و میتواند تأثیرگذار باشد.
شرکتهای سازنده تلفن همراه به خوبی از این موضوع آگاه هستند. آنها همچنین میدانند که تعبیه رم بیشتر در گوشیهای هوشمند به آنها این امکان را میدهد که یا بر بهینهسازی هزینهبر و زمانبر نرمافزار کمتر تمرکز کنند و یا قابلیتهای بیشتری را به نسخه اختصاصی خود از اندروید اضافه نمایند. با وجود این، بخش قابل توجهی از مصرفکنندگان تنها بر اساس مشخصات فنی اقدام به خرید میکنند. این امر باعث میشود که هزینهی اضافی صرفشده برای رم بیشتر توجیهپذیر باشد، چرا که صحبت درباره محصول شما توسط کاربران، ارزشی غیرقابل انکار دارد.
پس گوشی شما واقعا چقدر رم نیاز دارد؟ پاسخ ایدهآل این است که با در نظر گرفتن محدودیتهای بودجه، تا جایی که ممکن است رم تهیه کنید. هرچند مفهوم «رم زیاد» بیمعناست، اما کمبود آن میتواند آزاردهنده باشد.
منبع: Android Authority